آیا میتوان بعد از ۱۸ سالگی هم افزایش قد داشت؟

بسیاری از افراد هستند که نسبت به قد خود ناراضی اند، اما چه چیزی میتواند قد شما را بلند کند و این مسئله را تغییر دهد؟
اگر این سوال هم برای شما پیش آمده است بدانید که تنها نیستید و این سوال بسیاری از افراد دیگر هم میباشد.
در این مقاله میخواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم که چه چیزی باعث قد بلند تر شدن ما میشود و آیا افزایش قد پس از ۱۸ سالگی امکان پذیر است یا خیر؟

قبل پاسخ به این سوال که آیا در بزرگسالی هم افزایش قد امکان پذیر است یا خیر باید به این سوال پاسخ دهیم که چه عواملی بر روی رشد قد تاثیر دارند؟
ساده ترین پاسخ برای این سوال ژنتیک است، اما این تنها قسمت ماجرا نیست.
مطالعات بر روی دو قلو های یکسان نشان میدهد که رشد قدی تا حدود زیادی تحت تاثیر ژنتیک قرار دارد و اگر یکی از دوقلو ها قد بلند باشد برادر یا خواهر او نیز قد بلند خواهد شد.(۱، ۲)
بر اساس این مطالعات حدود ۶۰ تا ۸۰% رشد قدی تحت تاثیر ژنتیک قرار دارد.(۲، ۳، ۴) بنابر این حدود ۲۰ تا ۴۰% باقی مانده تحت تاثیر محیط و تغذیه قرار میگیرد.(۵)
در یک مطالعه بسیار بزرگ بر روی حدود ۱۹ ملیون نفر از کشور های مختلف مشاهده شد در کشور هایی با گذر زمان که وضعیت تغذیه آنها مناسب تر شده بود میانگین قدی هم بلند تر بود، و رابطه مستقیمی بین رژیم غذایی مناسب و قد بلند بودن وجود داشت.(۶)

حتی با وجود داشتن رژیم غذایی مناسب، رشد قدی بعد از ۱۸ تا ۲۰ سالگی تقریبا امکان پذیر نیست. نمودار زیر میزان رشد قد از زمان تولد تا ۲۰ سالگی را نشان میدهد و همانطور که میبینید افزایش قد در سن ۱۸ تا ۲۰ سالگی تقریبا صفر است و رشد قدی نداریم:

این مسئله به این خاطر است که رشد استخوان های شما بخصوص در قسمت صفحات رشد متوقف میشود.
صفحات رشد یا صفحات اپی فیز قسمت هایی از استخوان و بخصوص نزدیک انتهای استخوان هستند که باعث افزایش رشد استخوان های شما میگردند.
در انتهای سن رشد هورمون های بدن باعث سفت شدن صفحات رشد و یا بسته شدن آن و در نتیجه توقف رشد قدی میگردد.(۹)
صفحات رشد در حدود ۱۶ سالگی در خانم ها و حدودا در ۱۴ تا ۱۹ سالگی در آقایان بسته میشود.(۱۰)
گرچه در بزرگسالان رشد قد واقعی نخواهیم داشت اما تغییرات قدی ناچیز و بسیار کم ممکن است در این افراد هم رخ دهد. این تغییرات قدی بخاطر دیسک های غضروفی است که در بین ستون مهره ها قرار دارد.(۱۱، ۱۲)
این تغییرات در دیسک های ستون مهره ها میتواند در بزرگسالی هم ادامه داشته باشد و کمی افزایش قد هم داشته باشیم، اما این میزان افزایش قد بسیار ناچیز است و در حدود ۱-۲ سانتی متر میشود.(۱۳)

یک افسانه قدیمی وجود دارد که میگوید برخی از ورزش های خاص میتواند باعث افزایش قد شما شود و قد بلند تر شوید.
متاسفانه شواهد کافی مبنی بر اثبات این مسئله که برخی ورزش های خاص باعث افزایش قد شما شوند وجود ندارد، البته شما میتوانید با انجام ورزش هایی که باعث کشیده شدن قد شما میشود تا حدود کمی بر روی قد خود اثر بگذارید اما این میزان افزایش قد چشمگیر نخواهد بود.
از طرفی برخی معتقدند که انجام ورزش هایی نظیر وزنه زدن یا دمبل زدن باعث کوتاهی قد شده و از رشد قد جلوگیری میکنند.  این گروه از افراد معتقدند چون صفحات رشد نسبت به استخوان ها بافت نرم تری دارند در طی وزنه زدن راحت تر دچار آسیب شده و تحت فشار قرار میگیرند و در نهایت موجب کوتاه قدی میشوند، اما واقعیت این است که هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر ورزش های قدرتی بر روی جلوگیری از افزایش قد وجود ندارد.
بیشتر متخصصان در این زمینه معتقدند که پیشگیری از وزنه زدن در نوجوانان نیاز نیست و تاثیری در رشد قد آنها نخواهد داشت، با این وجود برخی از متخصصان توصیه میکنند که تا قبل از بسته شدن صفحات رشد از انجام ورزش هایی نظیر وزنه برداری خودداری کنید.
تنها نگرانی ای که در مورد این افراد وجود دارد این مسئله است که بخاطر ورزش غیر اصولی و ناصحیح صفحات رشد دچار آسیب شده و در رشد قدی اختلال ایجاد کند. بنابر این اگر تصمیم به انجام ورزش در دوره رشد دارید حتما با دانش آموخته های تربیت بدنی مشورت کنید.
اما به طور کلی ورزش کردن اصولی بدون توجه به نوع آن با تنظیم تعادل هورمونی بدن و افزایش ترشح هورمون های رشد میتواند باعث تاثیر بر روی قد شما شده و آن را افزایش دهد. 

گرچه شما نمیتواند قد خود را در بزرگسالی افزایش دهید اما کارهای است که میتوانید با انجام آنها قبل از ۱۸ سالگی قد خود را به بیشترین میزانی که از لخاظ ژنتیکی میتوانید رشد کنید افزایش دهید.
در ابتدا باید مطمئن شوید که رژیم غذایی شما کامل است و دچار هیچگونه کمبود ویتامین و مواد معدنی نیستید تا از افزایش قد شما جلوگیری کند و یا روی آن تاثیر بگذارد.
با وجود اینکه بسیاری از کودکان به مقدار کافی غذا میخورند و یا حتی بیشتر از نیازشان غذا میخورند اما کیفیت رژیم غذایی آنها خوب نیست و بیشتر از غذاهای غیر مغذی استفاده میکنند.
بسیاری از خوراکی هایی که کودکان در جامعه مدرن امروزی استفاده میکنند فاقد ارزش غذایی هستند و در نتیجه تامین کننده نیاز های کودک بخصوص از لحاظ کلسیم و ویتامین D نیستند.
کلسیم و ویتامین D برای کودکانی که در سن رشد قرار دارند بسیار حیاتی و ضروری است. (۱۴، ۱۵)
کلسیمی که در رژیم غذایی وجود دارد علاوه بر شرکت در بافت استخوان ها در ترشح هورمون هایی که باعث افزایش قد میشوند هم موثر است. ویتامین D هم در افزایش جذب کلسیم و افزایش اثر کلسیم در بدن موثر است.
یکی از بهترین راه ها برای افزایش دریافت ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدن استفاده کافی از میوه ها و سبزیجات است و شما باید به اندازه کافی از این مواد غذایی در رژیم افزایش قد خود استفاده کنید.
مصرف کافی پروتئین هم برای رشد استخوان ها و افزایش قد بسیار ضروری است. گرچه برخی افراد معتقدند که مصرف پروتئین زیاد میتواند به استخوان آسیب برساند اما این مسئله از نظر علمی معتبر نیست و برای داشتن استخوان هایی سالم دریافت کافی پروتئین ضروری است.
بهترین منابع پروتئین شامل تخم مرغ، گوشت ها، لبنیات، سویا و حبوبات هستند. 
شاید جالب باشد که بدانید تغذیه نقش بیشتری در افزایش قد خانم ها نسبت به آقایان دارد.
سایر عوامل محیطی مثل قرار نگرفتن در معرض دود سیگار، خواب کافی و سبک زندگی سالم هم میتوانند در رشد قدی موثر باشند.

گرچه افزایش قد پس از ۱۸ تا ۲۰ سالگی تقریبا امکان پذیر نیست اما با این وجود برخی استثنا ها نیز وجود دارد که در مورد آنها هنوز امکان افزایش قد وجود دارد.
اولین گروه افرادی هستند که صفحات رشد آنها با تاخیر بسته میشوند. اگر صفحات رشد پس از ۱۸ سالگی بسته نشوند و کماکان باز بمانند امکان رشد قدی وجود دارد. البته این مورد غیر معمول است و در بیشتر افراد صفحات رشد در این سنین بسته میشود.
مورد بعدی افرادی هستند که دچار جیانتیسم یا غول پیکری هستند، در این افراد به علت ترشح بیش از حد هورمون رشد افزایش قد کماکان پس از ۱۸ سالگی ادامه خواهد داشت. در این افراد معمولا رشد قدی تا سنین حدود ۲۲ سالگی ادامه خواهد داشت و فرد بیش از اندازه رشد خواهد کرد.
علاوه بر جیانتیسم، شرایط دیگری مثل برخی انواع هوموکروماتوز که در آن جذب آهن در روده افزایش پیدا میکند نیز میتواند منجر به افزایش قد حتی پس از ۱۸ سالگی گردد.
به طور کلی در این گروه از افراد تا زمانی که صفحات رشد بسته نشوند رشد قدی ادامه پیدا خواهد کرد.

اگر شما نسبت به قد خود ناراضی هستید میتوانید از راهکار های زیر برای قد بلند تر دیده شدن استفاده کنید:
♦ نحوه ایستادن خود را تغییر دهید: ایستادن ناصحیح میتواند باعث شود شما چندین سانتی متر کوتاه تر از آنچه که هستید به نظر بیایید.
♦ کفش پاشنه بلند انتخاب کنید: پوشیدن کفش پاشنه بلند به بلندتر دیده شدن شما کمک خواهد کرد.
♦ ورزش هایی که باعث تقویت عضلات میشود انجام دهید: اگر به نظرتان شما قد کوتاه هستید، انجام ورزش های قدرتی و افزایش حجم عضلات به بهتر دیده شدن شما کمک خواهد کرد.

با این حال برخی از افراد هستند که ترجیح میدهند از روش های دارویی و یا جراحی برای افزایش قد خود استفاده کنند. البته جراحی های افزایش قد به علت هزینه بسیار زیادی که دارند رایج نیست و حتی در برخی از کشور های دنیا ممنوع و غیر قانونی است.
روش دیگر استفاده از هورمون های رشد برای افزایش قد هستند، گرچه هورمون رشد در کودکانی که این هورمون را کم دارند میتواند مفید واقع شده و منجر به افزایش قد شود اما اثر بخشی این هورمون ها در بزرگسالان چندان مناسب نیست.

رشد قد تا حدود زیادی تحت تاثیر ژنتیک قرار دارد و بیشتر افراد پس از ۱۸ سالگی دیگر رشد قدی نخواهند داشت، با این حال تغذیه مناسب در طی دوران کودکی و نوجوانی میتواند سبب شود که شما به حداکثر رشد قدی که در ژنتیک شما نهفته است دست پیدا کنید.
در نهایت باید به این نکته توجه کنید که قد همه چیز نیست! شما باید بر همه جنبه های زندگی خود تمرکز کنید و این مسئله مهم نیست که شما چه قدی دارید، مهم این مسئله است که تغذیه مناسب و زندگی سالمی داشته باشید.
جنبه های دیگر جسمی خود را در نظر بگیرید و به طور مثال به جای تاکید بر روی رشد قد میتوانید بر روی رشد عضلانی تمرکز کنید و نقاط قوت خود را تقویت نمایید.