آلرژی غذایی

در سال های اخیر شیوع حساسیت نسبت به مواد غذایی بیشتر شده است. آلرژی نسبت به مواد غذایی نه تنها موجب ناراحتی و مشکلات تنفسی، پوستی و گوارشی می شود، بله طبق گزارش های علمی که اخیرا منتشر شده، ممکن است باعث بیماری های کلیه، افزایش فشارخون، سردرد از نوع میگرن، افسردگی یا اضطراب و شب ادراری گردد. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که آلرژی غذایی تنها یکی از علل متعدد تحمل نکردن بعضی غذاها و بروز ناراحتی است. مسمومیت های غذایی، حساسیت نسبت به مواد مجاز افزودنی به مواد غذایی، کمبود بعضی از آنزیم ها مانند لاکتاز در بعضی افراد، یا واکنش های روانی نسبت به بعضی از غذاها، علل دیگر آن هستند. در مجموع، آلرژی غذایی چندان شایع نیست و میزان شیوع آن در جوامع مختلف متفاوت است. ولی معمولا در بین افرادی که به طور ذاتی استعداد ابتلای به آلرژی دارند بیشتر یافت می شود. بنابراین این گونه افراد معمولا علایمی از آلرژی های دیگر مثل آلرژی بینی، کهیر یا اسم را نیز نشان می دهند.

چرا آلرژی غذایی به وجود می آید

به مواد بیگانه (آنتی ژن) که ایجاد حساسیت می کنند آلرژن می گویند. آلرژن ها معمولا از جنس مواد پروتئینی یا ترکیب قند و پروتئین هستند. پروتئین های غذایی معمولا به صورت مولکول های دست نخورده و کامل در لوله گوارشی جذب نمی شوند، بلکه تحت تاثیر اسید معده و آنزیم های روده هضم شده، به مولکول های کوچک پپتیدی و اسیدهای آمینه تبدیل و سپس از راه مخاط روده به جریان خون وارد می شوند. بنابراین در شرایط عادی، مواد پروتئینی رژیم غذایی، آلرژی ایجاد نمی کنند. ولی در بعضی شرایط، مانند دوران نوزادی یا پس از بیماری اسهال به ویژه در دوران شیرخوارگی، مخاط پوششی روده آسیب می بیند و نفوذپذیر می شود. بنابراین مولکول های بزرگ، از جمله مواد پروتئینی، به صورت هضم نشده به جدار روده نفوذ کرده، در افراد مستعد ایجاد آلرژی می کنند.

علایم آلرژی غذایی چیست

علایم آلرژی غذایی هم می تواند در معده و روده ها و هم در سایر اندام های بدن، به ویژه پوست و دستگاه تنفس ظاهر شود. پیدایش سریع کهیر و خارش در اطراف دهان، بلافاصله پس از صرف غذایی که نسبت به آن حساسیت وجود دارد (میوه های ترش، آجیل، سبزیجات و …) گزارش شده است. علایم تهوع، استفراغ، درد شکم یا اسهال ظرف 30 دقیقه پس از خوردن غذاهای دریایی یا تخم مرغ عارض می شود و می تواند همراه با سردرد، برافروختگی صورت، خارش پوست و تپش قلب باشد که معمولا بعد از 2-1 ساعت برطرف می گردد.

علایم تنفسی مانند عطسه، آبریزش بینی، لارنژیت، بروز حمله آسم یا تشدید بیماری در مبتلایان به آسم نیز به علت حساسیت به شیر گاو، بادام زمینی، گوشت خوک و مواد افزودنی مجاز به غذاهای آماده مصرف در افراد مستعد می تواند بروز کند.

کهیر تکرار شونده علامت ویژه آلرژی نسبت به پروتئین مواد غذایی به ویژه ماهی است. در موارد شدید، ورم صورت و اسهال شدید نیز می تواند ظاهر شود. بروز اگزما بر اثر آلرژی غذایی نیز در بعضی از بیماران گزارش شده است. نگهداری غیربهداشتی ماهی ها در سردخانه و همچنین نگهداری پنیر به مدت طولانی می تواند منجر به ایجاد هیستامین در آنها شود که پس از مصرف، علایم آلرژی غذایی را در بدن ایجاد می کند.

نقش رژیم غذایی در آلرژی

به طور کلی غذاهای زیر در افرادی که استعداد ابتلای به آلرژی دارند بیش از سایر غذاها ایجاد حساسیت می کنند:

شیرگاو، تخم مرغ، شکلات، کاکائو، ادویه جات، ماهی و غذاهای دریایی، غذاهای سرخ کرده، گوجه، پیاز، بادمجان، میوه جات ترش، توت فرنگی، آجیل، سبزیجات، گوشت گاو، سوسیس و کالباس، گندم و جو، حبوبات، سویا، انواع سس، کنسروها، نوشابه، خربزه، هندوانه، هلو، انگور و گوشت مانده.

بیماران معمولا نه به یک غذا بلکه به چند نوع غذا آلرژی دارند و هر نوع غذا هم می تواند چندین ماده حساسیت زا یا آلرژن در خود داشته باشد. لذا با نظر پزشک متخصص آلرژی، رژیم غذایی ویژه ای مشتمل بر: برنج، گوشت بوقلمون یا بره، روغن زیتون، سیب سفید (پخته شده)، سیب زمینی، ریواس و هویج (پخته شده) به مدت چند هفته تجویز می شود و چنانچه علایم آلرژی برطرف شد، غذاهای دیگر را یک به یک و هر کدام به مدت یک هفته (حداقل سه روز) به رژیم غذایی اضافه می کنیم؛ تا اگر علایم آلرژی مجددا پیدا شد، نوع غذایی را که حساسیت زاست تشخیص دهیم و از رژیم غذایی بیمار حذف کنیم.