غلبه بر موانع فردى و اجتماعى تغذيه با شير مادر

آموزشهای دوران بارداری

در آموزشهای دوران بارداری باید به برترى مطلق شير انسان، اهميت تغذيه انحصارى با شیر مادر، تغذيه مستقيم از پستان، شناسايى مشكلات شايع مادر و نوزاد، دلايل اجتناب از شير كمكى و پاسخ به تردیدها و باورهای غلط در مورد تغذيه با شيرمادر اشاره کرد. از سوی دیگر باید نيازهاى مادران برای آشنايى و توانمند كردن آنان در کسب مهارت شیردهی، مشکلات عملى تغذيه با پستان از جمله شیردهی مادران شاغل، چگونگی ذخیره و نگهداری شیر و زمان شروع غذاى كمكى مورد بحث قرار گیرد و بر اهميت ويزيت به موقع بعد از ترخيص از بیمارستان تاکید گردد. همچنين باید مادران را در مقابل تبليغات شير مصنوعى و محصولات آنها محافظت نمود.

آموزش های دوران بارداری سبب مى شوند که مادران تلاش خود را افزايش دهند و با برداشتن موانع، قبل از اين كه به مشكلات پيچيده ترى تبديل شوند، خود را برای یک شیردهی موفق آماده نمایند (در نوشته های آینده به این موارد خواهیم پرداخت).

آماده كردن مادران براى يك تجربه مطلوب شيردهى در بيمارستان

همه پرسنل بيمارستان اعم از متخصص كودكان، متخصص زنان، ماماها، پرستاران، و دولاها ( Doulas ) باید به خانمی که زایمان کرده است براى تغذيه نوزاد با شير مادر يارى دهند و موانع احتمالى در تماس پوست با پوست، شروع تغذيه انحصاری در ساعت اول تولد و هم اتاقى مادر- نوزاد را برطرف نمايند.

تماس پوست با پوست بین مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد بسیار اهمیت دارد، به خصوص از آن جهت که در حدود ۹۰ دقیقه بعد از تولد و تا ۴۸ ساعت، نوزاد در اوج هوشیاری است و پس از آن هوشیاری نوزاد تا حدی کاهش می یابد. مطالعات نشان داده اند که هرچه این تماس زودتر برقرار گردد، موفقیت در شیر دهی و مدت شیر دهی بیشتر می شود. تزریق واکسن و ویتامین K نیز در حین تماس پوستی نوزاد و مادر، با آرامش بیشتر و درد کمتر برای نوزاد همراه است. ریختن قطره اریترومایسین جهت پیشگیری از عفونت چشم را هم می توان تا بعد از مرحله اوج هوشیاری نوزاد عقب انداخت تا مانع نگاه چشم در چشم مادر و نوزاد نشود.

بررسی ها نشان داده اند که در طى ۳ ساعت اول پس از تولد، يك ارتباط وابسته به دوز بين تماس پوست با پوست و تغذيه انحصارى از پستان، هم در مدت بسترى در بيمارستان و هم در تداوم تغذيه انحصارى بعد از ترخیص وجود دارد. بنابراين تماس پوست با پوست مادر و نوزاد به مدت طولانى و بدون وقفه و بلافاصله بعد از زايمان، بايد به عنوان يك راهبرد براى ارتقاء تغذيه انحصارى ازپستان، شناسانده شود.

چنانچه نوزادى نياز به شيركمكى داشته باشد، شيردوشيده شده مادرش هم منافع تغذيه انحصارى با شيرمادر را تأمين می نماید و هم منجر به فراوان شدن شير مادر مى شود. لذا اگر به دلايل پزشکی فرمولا در بيمارستان شروع شده است، بايد مادر و شيرخوار را از نزديك پيگيرى كرد كه هرچه سريعتر به تغذيه كامل از پستان برگردند و اگر همچنان نياز به شير كمكى وجود داشته باشد، باید از شيردوشيده شده خود مادر و یا از شير مادر ديگر به جاى فرمولا استفاده شود.

چنین عملكردی، اين پيام را مى رساند كه شيرمادر يا شير انسان به لحاظ ارزش تغذيه اى، ايده آل و پر ارزش است.

هم اتاقى ۲۴ ساعته مادر و شيرخوار از طريق ايجاد محيط صميمى و خصوصى، مى تواند به مادر در آموزش شناخت علائم گرسنگى نوزاد و پاسخ به آنها، تداوم تماس پوستى، راحت گرفتن پستان و کسب اعتماد به نفس مادر درمراقبت ازنوزاد، كمك كند. از این رو کارکنان بیمارستان، افرادی که به ملاقات می آیند وتماس های تلفنی نباید موجب قطع طولانى مدت تماس بين مادر و نوزاد شوند. توصيه به استفاده از گول زنك و شير كمكى، يا عدم پاسخ مناسب مادر به نوزاد و گريه او و جدا كردن نوزاد از مادر (بردن نوزاد به نرسرى)، همگی خطر قطع تغذیه با شیر مادر و تجويز شيرمصنوعى را در پى خواهند داشت.

تغذيه با شير مادر

دکتر مسیح معرف – متخصص اطفال

slim