مروری بر تاریخچه حجامت و بادکش درمانی
در واقع ساده ترین روش حجامت همان مکیدن نیش حشرات یا زخم ها می باشد که بعضا در مواقعی انجام می شود. شاید این توصیه را شنیده باشید که در هنگام نیش زنبور یا گزش حشرات، مکیدن ناحیه گزیده شده و خارج کردن محتویات آن از دهان می تواند جلوی گسترش التهاب را بگیرد. پیشینه درمانی حجامت و بادکش درمانی. استفاده از حیوانات برای مکش مثل آنچه در “زالو درمانی” دیده می شود، از جمله اولین ابداعات بشری در زمینه درمان بیماری ها بوده است. اگرچه این شیوه، در تمامی نقاط جهان گزارش شده است ولی می توان اولین مبدا تاریخی آن را در 15 قرن پیش از میلاد در مصر باستان دانست. در آن زمان از شاخ حیوانات و بامبو به عنوان بادکش استفاده میشده است.
شواهد مکش درمانی همچنین در طب سنتی چینی نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و آن جا به بیشتر نقاط جهان از جمله یونان باستان و ایران نیز گسترش یافته است. در طب سنتی چین، اعتقاد بر این است که در بدن ما و تمام کائنات دو انرژی به نام یین و یانگ وجود دارد؛ دو نیرو که مکمل هم و در عین حال متضاد یک دیگر و از طرفی قابل تبدیل به هم هستند ( مانند شب و روز، بلندی و کوتاهی، تاریکی و روشنایی، زن و مرد ) از تعادل این دو نیرو است که کائنات و بدن انسان در سلامت به سر می برند و هر نوع عدم تعادل باعث بروز بیماری می شود. بر اساس این اعتقاد بادکش می تواند با تعادل یین و یانگ باعث ایجاد هارمونی و سلامت شود.
حجامت چیست ؟
در واقع آنچه به نام حجامت می شناسیم بادکش درمانی ( Cupping ) یا کوزه اندازی تر نام دارد. در روش بادکش درمانی ابزاری به شکل کوزه بر روی پوست قرار داده و با ایجاد مکش خون را در آن محل جمع می کنند. بادکش با مکشی که ایجاد می کند، جریان خون را از عمق به سطح آورده و هر نوع انسداد و رکود خون را برطرف می سازد؛ به همین علت می تواند مواد سمی و توکسین ها را از بدن خارج سازد. بدیهی است با افزایش جریان خون روند تغذیه سلول ها و اکسیژن رسانی به سلول ها نیز افزایش می یابد.
در حجامت که نوعی از بادکش درمانی می باشد قبل از قرار دادن این بادکش ها بر روی پوست چندین خراش در آن موضع ایجاد می کنند و سپس بادکش را بر روی آن گذاشته و با اعمال خلاء موجب خروج خون می شوند. پیروان این روش معتقدند این کار موجب تصفیه خون و فواید سلامتی متعددی برای بدن می شود.
پیشینه حجامت در ایران. حجامت در تاریخ ایران نیز از دیرباز نقش پررنگی در درمان بیماری ها داشته است. اگرچه علم پزشکی امروزه هنوز اثربخشی یا عدم اثربخشی این روش را ثابت نکرده است ولی فواید حجامت به روشنی و مکرر در کتب ابن سینا ذکر شده است. وی معتقد بود حجامت در پشت دو کتف، در زیر چانه، در رگ های گردن و نیز در ساق پا هر یک فواید خاص خود را برای سلامتی دارد.
روش حجامت با توجه به پیشینه مذهبی ایرانیان در طی قرون متمادی توسعه یافت و توفیق زیادی پیدا کرد. حکیم جرجانی نیز در کتاب ذخیره خوارزمشاهی که اولین و مهم ترین کتاب طب سنتی به زبان فارسی است، فصل مشخصی را به حجامت اختصاص داده و پیرامون قواعد و زمان مناسب آن سخن می گوید. در اروپا نیز حجامت تا قرن 18 مورد استفاده قرار می گرفت ولی با گسترش دانش پزشکی مدرن به تدریج منسوخ شد.
ایده پشت حجامت، اعتقاد پیروان آن به طب اخلاطی است. طب اخلاطی به معنای دخالت چهار عنصر خون، بلغم، صفرا و سودا در سلامت بدن است. بر اساس این اعتقاد بیماری های ناشی از ازدیاد خون در بدن به وسیله حجامت درمان می شوند. دو مورد از تحقیقات انجام شده در سال 2011 بر روی اثر تسکینی درد در روش حجامت و بادکش درمانی نشان می دهند که زمانی که این دو روش در کنار دارو های متعارف استفاده شوند اثر درمانی قابل ملاحظه ای خواهند داشت.
کاربرد روش حجامت در پزشکی امروز. امروزه پس از دوره ای نسبتا طولانی از افول علوم وابسته به طب سنتی از جمله حجامت و بادکش درمانی، این روش های درمانی باستانی مجددا طرفدارانی در میان اقشار مختلفی از مردم پیدا کرده اند. اگرچه تحقیقات انجام شده بر روی این روش های درمانی به طورگسترده نبوده ولی از نظر علمی تعدادی اثر درمانی برای حجامت شناسایی شده اند که عبارتند از:
- کاهش درد : بر اساس تئوری pain-gate حجامت با تغییر در خواص بیومکانیکی پوست باعث کاهش مواد سمی و درد در پوست می شود.
- ریلکس کردن عضلات : بر اساس تئوری “نیتریک اکسید” ( ماده ای در بدن که موجب انبساط رگ و افزایش جریان خون بافت ها می شود ) حجامت از طریق تغییرات موضعی جریان خون در عضله و ساختار آن باعث نرم شدن و احساس خوبی در عضلات می شود.
- اگرچه هنوز به طور دقیق مشخص نیست، ولی به نظر می رسد عمل حجامت به تنظیم سیستم ایمنی و هورمونی بدن کمک می کند.
- تئوری دیگری معتقد است حجامت از طریق حذف مواد زائد، فلزات سنگین در خون و سم ها به تصفیه خون یا عمل Detoxification کمک می کند.
- بر طبق تحقیقات انجام شده به نظر می رسد حجامت در مردان موجب کاهش لیپوپروتئین با چگالی کم یا LDL می شود. LDL ماده ای غنی از چربی و کلسترول است که نقش اساسی در تصلب شرائین و بیماری های قلبی عروقی دارد. در مقابل، لیپوپروتئین با چگالی بالا یا HDL، چربی خوب و محافظت کننده بدن در برابر بیماری های قلبی است. حجامت نسبت LDL به HDL را کم کرده و مقدار کلسترول تام خون را کاهش می دهد.
- دیده شده است که حجامت باعث افزایش توده گلبول های قرمز و افزایش تولید آن ها می شود.
- یک پژوهش انجام شده در سال 2017، تاثیرات مولکولی روش بادکش درمانی تر یا همان حجامت را بررسی کرده است. سلول های پوست در پاسخ به محیط خلاء و نبود اکسیژن موقتی در طی بادکش درمانی سیگنال های بیوشیمیایی را آزاد می کنند که حتی بر روی بیان یا عدم بیان ژن های هسته سلول نقش دارند. خراش های سطحی بر روی پوست در طی حجامت همچنین پاسخ ترمیمی پوست را بر می انگیزد و ژن های دخیل در فرایند های ترمیم پوست را فعال می کند.
دیدگاه‌ها