مهم ترین دلایل چاقی ؛ ۱۰ عاملی که منجر به چاقی می شود
به انباشتگی غیر معمول چربی در بدن، اضافه وزن یا چاقی می گویند که می تواند روی سلامت تاثیر بگذارد. شاخص توده بدن (BMI) نسبت قد به وزن ساده ای است که معمولا برای تشخیص اضافه وزن و چاقی در افراد بالغ مورد استفاده قرار می گیرد. چاقی همیشه به علت پرخوری نیست بلکه دلایل چاقی می توانند متفاوت باشند. در این مقاله ۱۰ عامل مهم چاقی از جمله ژنتیک، بیماری، داروهای خاص و … را مورد بررسی قرار می دهیم. چاقی یکی از بزرگترین مشکلات سلامت در دنیا است که با مشکلاتی از قبیل فشار و قند خون بالا و مشخصات لیپید ضعیف خون همراه است که به آن سندروم متابولیک می گویند.
افراد با سندروم متابولیک در مقایسه با کسانی که وزن طبیعی دارند بیشتر در خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی هستند. در طول چند دهه گذشته، دانشمندان بسیاری روی کشف دلایل چاقی و چگونگی پیشگیری و درمان آن تحقیقاتی را انجام داده اند. چند واقعیت درباره اضافه وزن و چاقی از سال ۱۹۸۰ میلادی، چاقی در سراسر جهان دو برابر شده است. در سال ۲۰۱۴ بیش از ۱٫۹ بیلیون فرد بالغ در سنین ۱۸ سال به بالا دچار اضافه وزن بودند و از این میان ۶۰۰ میلیون نفر از چاقی رنج می بردند. ۳۹ درصد افراد بالغ ۱۸ سال به بالا در سال ۲۰۱۴ اضافه وزن داشتند و ۱۳ درصد با چاقی درگیر بودند. بیشتر جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می کنند که چاقی و اضافه وزن، افراد بیشتری را از کمبود وزن می کشد. ۴۱ میلیون کودک زیر ۵ سال در سال ۲۰۱۴ دچار اضافه وزن یا چاقی بودند. چاقی قابل پیشگیری است. تعریف اضافه وزن و چاقی برای افراد بالغ از این قرار است: اضافه وزن یعنی BMI فرد، برابر با ۲۵ یا بیشتر از آن باشد. چاقی یعنی BMI فرد، برابر با ۳۰ یا بیشتر از آن باشد. BMI بیشترین استفاده را در تشخیص اضافه وزن و چاقی در همه جنسیت ها و سنین دارد.
با این حال BMI شاخص کاملا مورد اعتمادی نیست چون ممکن است میزان چربی را در افراد مختلف یکسان نشان دهد. هنگام تعریف اضافه وزن و چاقی برای کودکان، سن را نیز باید مد نظر قرار داد. تعریف اضافه وزن و چاقی برای کودکان از این قرار است: کودکان زیر ۵ سال: اضافه وزن در کودکان: نسبت قد به وزن بالاتر از ۲ در استاندارد رشد کودکان است. چاقی در کودکان: نسبت قد به وزن بالاتر از ۳ در استاندارد رشد کودکان است. جدول رشد کودکان زیر ۵ سال سازمان بهداشت جهانی کودکان در سنین ۵ تا ۱۹ سال تعریف اضافه وزن و چاقی در کودکان ۵ تا ۱۹ سال از این قرار است: اضافه وزن در این سنین، بیش از یک فاصله در استاندارد رشد است. چاقی در این سنین، بیش از ۲ فاصله در استاندارد رشد است. جدول رشد کودکان ۵ تا ۱۹ سال سازمان بهداشت جهانی حقایقی درباره اضافه وزن و چاقی برخی از پیش بینی های اخیر سازمان بهداشت جهانی از این قرار است: به صورت کلی حدود ۱۳ درصد جمعیت جهان در سال ۲۰۱۴ ( ۱۱ درصد آقایان و ۱۵ درصد خانم ها ) دچار چاقی بودند. در سال ۲۰۱۴، ۳۹ درصد افراد بالغ ۱۸ سال به بالا ( ۳۸ درصد آقایان، ۴۰ درصد خانم ها ) دچار اضافه وزن بودند. بین سال های ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۴ میزان شیوع چاقی در سراسر جهان دو برابر شده است. تخمین زده شد در سال ۲۰۱۴ ، ۴۱ میلیون کودک زیر ۵ سال دچار اضافه وزن یا چاقی شده اند. با اینکه چاقی در کشورهای پر درآمد یک مشکل به حساب می آمد اما در حال حاضر در کشورهایی با درآمد متوسط یا پایین نیز یک مشکل به حساب می آید. چاقی و اضافه وزن در مقایسه با لاغری و کمبود وزن، میزان مرگ و میر بیشتری در سراسر دنیا داشته است. تعداد افراد چاق و دارای اضافه وزن در جهان از افراد لاغر بیشتر است. چه چیزی باعث چاقی و اضافه وزن می شود؟ دلیل اصلی چاقی و اضافه وزن، عدم تعادل انرژی بین کالری دریافتی و کالری مصرفی است. علت های اصلی این عدم تعادل در جهان: افزایش مصرف غذاهای سرشار از انرژی که چربی بالایی دارند. افزایش عدم تحرک به دلیل مشاغل پشت میز نشینی، تغییر نحوه حمل و نقل و افزایش شهر سازی. تغییر در الگوهای غذایی و فیزیکی معمولا به دلیل تغییرات زیست محیطی و اجتماعی است.
در ارتباط با توسعه و عدم سیاست های حمایتی در بخش هایی از جمله سلامت، کشاورزی، حمل و نقل، برنامه ریزی شهری، محیط زیست، پردازش مواد غذایی، توزیع، بازاریابی و آموزش و پرورش. عواقب شایع اضافه وزن و چاقی برای سلامت چیست؟ افزایش میزان BMI، دلیل اصلی افزایش خطر بیماری های غیر واگیردار است از جمله: بیماری های قلبی و عروقی ( اساسا بیماری های قلبی و سکته مغزی ) که در سال ۲۰۱۲ دلیل اصلی مرگ و میر بودند. دیابت اختلالات اسکلتی عضلانی ( مخصوصا آرتروز ) برخی از سرطان ها (از جمله آندومتر، سینه، تخمدان، پروستات، کبد، کیسه صفرا، کلیه و روده ) خطر این بیماری های غیر واگیر دار با افزایش BMI بیشتر می شود. چاقی در دوران کودکی با افزایش احتمال چاقی، مرگ زودرس و یا ناتوانی در بزرگسالی مرتبط است. اما علاوه بر افزایش خطرات در آینده، کودکان چاق مشکلاتی مانند دشواری در تنفس، افزایش خطر شکستگی، فشار خون بالا، علائم زودرس بیماری های قلبی عروقی مقاومت به انسولین و تاثیرات روانی را نیز تجربه می کنند. روبرو شدن با فشار مضاعف بیماری بسیاری از کشورهایی که درآمدشان کم یا متوسط است، در حال حاضر با فشار مضاعف این بیماری روبرو شده اند. با وجود اینکه این کشورها درگیر مقابله با بیماری های عفونی و سوء تغذیه هستند در عین حال با افزایش خطر عوامل بیماری های غیر واگیر دار نظیر اضافه وزن و چاقی نیز روبرو شده اند. در حال حاضر، اینکه جمعیت یک کشور هم چاق و هم دچار سوء تغذیه باشند، تبدیل به چیزی شایع شده است.
چگونه می توان اضافه وزن و چاقی را کاهش داد؟ چاقی و اضافه وزن درست مانند بیماری های غیر واگیرداری که به آنها مربوط است قابل پیشگیری هستند. حمایت محیط و جوامع تا حدود زیادی می تواند روی شکل گیری انتخاب افراد تاثیر بگذارد. آموزش انتخاب درست و سالم توسط جوامع به افراد کمک می کند نرخ اضافه وزن و چاقی را تا حدود زیادی کاهش دهند. صنعت تغذیه می تواند نقش بسیار بزرگی در کاهش اضافه وزن و چاقی ایفا کند: کاهش مقدار چربی، قند و نمک در غذاهای فرآوری شده. اطمینان حاصل کردن از اینکه انتخاب های سالم و مغذی در دسترس همه افراد قرار می گیرد. محدود کردن بازار فروش غذاهایی که سرشار از قند، نمک و چربی هستند مخصوصا غذاهایی که کودکان و نوجوانان را هدف قرار داده اند. حصول اطمینان از در دسترس بودن غذاهای سالم و همچنین حمایت از فعالیت های فیزیکی. در سطح شخصی افراد می توانند: انرژی دریافتی خود از چربی ها و قندها را محدود کنند. مصرف میوه و سبزیجات را افزایش دهند، همچنین حبوبات، غلات کامل و آجیل ها درگیر فعالیت فیزیکی روزانه شوند (۶۰ دقیقه روزانه برای کودکان و ۱۵۰ دقیقه به صورت پراکنده در طول هفته برای افراد بزرگسال). مسئولیت های فردی تنها زمانی می توانند تاثیرگذار باشند و عملی شوند که افراد به سبک زندگی سالم دسترسی داشته باشند. مسلم است که در صورت فقر و عدم امکانات، افراد گزینه های زیادی برای سالم زندگی کردن نخواهند داشت بنابراین تا حدودی این افزایش اضافه وزن و چاقی را می توان به خاطر عدم آموزش، عدم فرهنگسازی و همچنین نبود امکانات دانست. برای از بین بردن چربی های شکم روش های مختلفی وجود دارد که از جمله آنها ورزش هایی برای آب شدن چربی های شکم و پهلو است. توصیه می کنیم برای اطلاعات بیشتر مطالب زیر را مطالعه کنید.
بسیاری از مردم نداشتن اراده را یکی از دلایل اضافه وزن و چاقی می دانند اما این کاملا حقیقت ندارد. با اینکه اضافه وزن تا حدود زیادی با رفتار غذایی و سبک زندگی در ارتباط است اما بعضی افراد در مورد کنترل عادات غذا خوردن با تبعیض مواجه هستند. تبعیض اینجاست که پرخوری برخی افراد توسط ویژگی های بیولوژیکی مانند ژنتیک و هورمون ها هدایت می شود یعنی اینگونه افراد مستعد افزایش وزن هستند اما هر کسی با تغییر در سبک زندگی و عادات بر مشکلات ژنتیکی غلبه می کند. تغییر در سبک زندگی نیازمند قدرت اراده، تعهد و استقامت است. اگر بگوییم رفتارمان تنها به خاطر قدرت اراده است درست نیست. با در نظر گرفتن قدرت اراده، شاخص های دیگری که مشخص می کنند افراد چه کاری می کنند و چه زمانی انجامش می دهند را در نظر نگرفته ایم. در ادامه می خواهیم درباره ۱۰ دلیل اصلی منجر به اضافه وزن و چاقی صحبت کنیم با توجه به اینکه هیچکدام با قدرت اراده ارتباطی ندارد. حتما بخوانید: ۴ ترفند علمی برای افزایش قدرت اراده دلایل چاقی ؛ ۱- ژنتیک یک بخش قوی در ارتباط با چاقی، ژنتیک است. کودکان افراد چاق نسبت به کودکانی که پدر و مادر لاغر دارند، بیشتر در معرض چاقی هستند اما نه این معنا که چاقی کاملا از پیش تعیین شده است. همه آنچه که می خورید نقش اساسی در عملکرد ژن ها دارد ( کدام ژن تحت تاثیر قرار بگیرد و کدام نگیرد) . زمانی که جوامع غیر صنعتی، سبک غذاخوردن غربی را شروع کردند به طور مداوم وزن شان افزایش یافت. ژن آنها تغییر نکرد اما محیط و سیگنال هایی که به ژن هایشان می فرستادند تغییر کرد. اجزای ژنتیکی به راحتی بر روی افزایش وزن اثر می گذارند. برای مثال تحقیقات انجام شده بر روی دوقلوهای همسان این موضوع را به وضوح نشان داد.
دلایل چاقی ؛ ۲- غذاهای بی خاصیتِ مهندسی شده غذاهای فرآوری شده نسبت به غذاهای تصفیه شده اعتیاد آورتر هستند. غذاهای فرآوری شده، ارزان، بادوام و خوش طعمند که امکان نه گفتن در مقابل آنها وجود ندارد و سبب پرخوری در میان مردم می شود. این غذاها هیچ شباهتی به غذاهای کامل ندارند و تنها برای افزایش اشتها و جذب مردم برای غذا خوردن تهیه شده است. دلایل چاقی ؛ ۳- اعتیاد غذایی بسیاری از غذاهای پرچرب و بی خاصیت و شیرین شده با قند مرکز پاداش دهی مغز را تحت تاثیر قرار می دهند و آنها را با مواد مخدر شناخته شده ای مانند الکل، کوکائین و نیکوتین مقایسه می کنند.
غذاهای بی خاصیت و فرآوری شده در افراد حساس موجب اعتیاد می شوند. افراد در مقابل این غذا کنترل خود را از دست می دهند همانند فردی که به الکل اعتیاد دارد و روی مصرف آن کنترلی ندارد. اعتیاد یک مشکل پیچیده است که غلبه بر آن بسیار دشوار است. وقتی ذهنتان معتاد می شود دیگر حق انتخاب را از دست می دهید و مواد بیوشیمیایی مغز از شما می خواهد که غذای ناسالم را بخورید. حتما بخوانید: غذاهای اعتیادآوری که باعث افزایش وزن می شوند دلایل چاقی ؛ ۴- بازاریابی تهاجمی تولید کننده های غذاهای ناسالم ( تنقلات و غذاهای فرآوری شده ) بازاریاب های به شدت تهاجمی هستند و تاکتیک های آنها بسیار غیر اخلاقی است و در تلاشند تا غذاهای ناسالم را به صورت سالم معرفی نمایند. این کمپانی ها ادعاهای خلاف واقعیت دارند و هدف اصلی شان کودکان است. در دنیای امروز کودکان چاق می شوند، دچار دیابت می شوند و به غذاهای بی خاصیت معتاد می شوند و متاسفانه همه اینها زمانی اتفاق می افتد که کودکان نمی توانند درباره درستی این غذاها تصمیم گیری کنند. دلایل چاقی ؛ ۵- انسولین انسولین هورمون بسیار مهم برای تنظیم ذخایر انرژی است.
یکی از عملکردهای انسولین این است که به سلول های چربی بگوید چربی ذخیره کنند و چربی را که دارند هم نگه دارند. غذا خوردن به سبک غربی ( فست فود و غذاهای ناسالم ) در بسیاری از افراد چاق و دارای اضافه وزن باعث مقاومت به انسولین می شود. این مشکل موجب بالا رفتن سطح انسولین در سراسر بدن می شود، در نتیجه انرژی شروع به ذخیره شدن در سلول های چربی می شود تا در آینده مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که سطح انسولین بالا یکی از دلایل افزایش چاقی بوده است. یکی از بهترین راه ها برای کاهش انسولین، قطع یا کاهش مصرف کربوهیدرات های ساده یا تصفیه شده و بالا بردن دریافت فیبر است. این کار به صورت خودکار موجب کاهش کالری دریافتی و کاهش وزن است. دلایل چاقی ؛ ۶- داروهای خاص بسیاری از داروها به عنوان عوارض جانبی موجب افزایش وزن می شوند. برای مثال داروهای ضد افسردگی و دیابتی با افزایش وزن در طولانی مدت در ارتباط هستند. اثرات این داروها در بدن: قدرت اراده را پایین نمی آورند. عملکرد بدن و مغز را تغییر می دهند. سرعت سوخت و ساز را تغییر می دهند. اشتها را افزایش می دهند. نظر دکتر کرمانی درباره مصرف دارو در طول رژیم را ببینید: دلایل چاقی ؛ ۷- مقاومت به لپتین لپتین یک هورمون دیگر است که نقش مهمی در چاقی ایفا می کند. لپتین توسط سلول های چربی تولید می شود و با بالارفتن توده چربی در بدن، سطح آن افزایش می یابد به همین دلیل سطح لپتین در افرادی که چاق هستند بسیار بالا است. در افراد سالم، بالا بودن سطح لپتین با کاهش اشتها در ارتباط است. وقتی لپتین خوب کار کند باید به مغز بگوید ذخایر چربی تان چقدر بالا است. مشکل اینجاست که لپتین در افراد چاق آنطور که باید عمل نمی کند چون به دلایلی از سد خونی مغز عبور نمی کند که به این شرایط مقاومت در برابر لپتین می گویند و سبب چاقی می شود. دلایل چاقی ؛ ۸- در دسترس بودن غذا در دسترس بودن غذاها، یکی دیگر از دلایلی است که تا حدود زیادی روی سایز میان تنه افراد تاثیر گذاشته است و رو به افزایش است. غذا، مخصوصا غذاهای بی ارزش حالا همه جا پیدا می شوند و سوپرمارکت ها سرشار از غذاهای فرآوری شده مثل نوشابه و … است و درست در مکانی که بیشترین جلب توجه را دارد، قرار می دهند. یکی دیگر از مشکلات این است که غذای بی ارزش معمولا از غذای سالم ارزانتر است و افراد با درآمد کم آنها را جایگزین غذای واقعی مانند میوه و سبزیجات تازه کرده و احساس گرسنگی را برطرف می کنند.
دلایل چاقی ؛ ۹- قند قند اضافه شده یکی از بدترین جنبه های برنامه غذایی مدرن است. مصرف قند اضافی روی هورمون ها و عملکرد بیوشیمیایی بدن تاثیر می گذارد و در نتیجه منجر به چاقی می شود. قند اضافه شده نیمی گلوکز و نیمی فروکتوز است. افراد از غذاهای مختلف از جمله نشاسته گلوکز دریافت می کنند اما بیشتر فروکتوز از قند اضافه شده می آید. فروکتوز اضافه سبب مقاومت به انسولین می شود و سطح انسولین را بالا می ببرد و فروکتوز مانند گلوکز بدن را سیر نمی کند. به خاطر همه این دلایل قند سبب افزایش ذخایر انرژی و چاقی می شود. حتما بخوانید: چطور قند باعث چاقی می شود؟ دلایل چاقی ؛ ۱۰- اطلاعات غلط مردم سراسر جهان در خطر دریافت اطلاعات غلط درباره سلامت و مواد مغذی قرار دارند. دلایل زیادی هم برای این اطلاعات غلط وجود دارد اما تا حدود زیادی بستگی به منبعی دارد که مردم اطلاعات سلامت خود را از آن می گیرند. برای مثال بسیاری از وب سایت ها اطلاعات غیر دقیق و یا نادرست درباره سلامت را منتشر می کنند. کمپانی های غذایی نیز در این زمینه بی تاثیر نیستند و برخی محصولات کاهش وزن و لاغر کننده ای ارائه می دهند که نتیجه خوبی را به فرد نمی دهد. راهکارهای کاهش وزن بر اساس اطلاعات غلط مانع پیشرفت در کاهش وزن می شود بنابراین منبع اطلاعات را با هوشمندی انتخاب کنید. سخن پایانی اگر نگران اندام میان تنه خود هستید از این مقاله به عنوان بهانه ای برای تسلیم شدن استفاده نکنید. با اینکه کاملا روی چگونگی عملکرد بدنتان کنترل ندارید اما می توانید کنترل عادات غذا خوردنتان را بدست بگیرید و سبک زندگی خود را تغییر دهید. مگر اینکه مشکلات سلامتی بر سر راهتان قرار بگیرند در غیر این صورت کنترل وزن در دستان خودتان است. تغییر سبک زندگی تلاش لازم دارد و بسیاری از افراد حتی با وجود اینکه شرایط به نفعشان نبوده در طولانی مدت به هدف خود رسیده اند و موفق شدند. عادات غذا خوردن مدرن و فرهنگ غذایی باید تغییر کنند تا مشکل افزایش وزن و چاقی به صورت جهانی حل شود. این فکر که همه چیز به خاطر قدرت اراده است دقیقا همان چیزی است که تولید کنندگان می خواهند شما باور کنید میزان فروش خود را افزایش دهند.
دیدگاه‌ها