آیا آب گاز دار برای بدن مفید است؟
وجه مشترک تمام نوشیدنی های گاز دار وجود گاز دی اکسید کربن در آن است. بسیاری آب گاز دار را جایگزین مناسبی برای نوشابه می دانند. ولی تصور ما در مورد سالم یا مضر بودن آب گاز دار تا چه حدر درست است؟
وجه مشترک تمام نوشیدنی های گاز دار وجود گاز دی اکسید کربن در آن است. بسیاری آب گاز دار را جایگزین مناسبی برای نوشابه می دانند. ولی تصور ما در مورد سالم یا مضر بودن آب گاز دار تا چه حدر درست است؟
گرچه انواع نوشیدنی‌های گاز دار از نظر ما یکسان هستند ولی نحوه تهیه آن‌ها و ترکیبات استفاده شده در آن‌ها متفاوت است و همین مسئله بر قضاوت ما در مورد سالم بودن یا نبودن آن تأثیر دارد. نوشیدنی‌های گاز دار در حقیقت 3 دسته هستند.
دسته اول نوشیدنی‌هایی هستند که با اضافه کردن دی اکسید کربن به آب تهیه می‌شوند. اصطلاحاً به این نوشیدنی‌ها Club Soda گفته می‌شود که حاوی مقداری مواد معدنی افزوده مثل سدیم هستند. البته مقدار سدیم موجود در این نوشیدنی‌ها کم است و در حدود 4 درصد مقدار سدیم مورد نیاز بدن در طول روز را تشکیل می‌دهد. بنابراین از این لحاظ نمی‌تواند تهدیدی برای سلامت بدن باشد. البته سدیم هم ترکیبی نایاب در غذای روزمره ما نیست و وجود سدیم در این نوشیدنی مزیت هم محسوب نمی‌شود!
گروه بعدی، نوشیدنی‌هایی به نام Tonic Water و حاوی ماده‌ای به نام کینین هستند. ترکیبی تلخ مزه که از تنه درخت گنه گنه گرفته می‌شود و طعم آب را متفاوت و از نظر برخی خوش طعم تر می‌کند. البته برای خنثی کردن طعم تلخ این ماده معمولاً از شیرین کننده‌ها استفاده می‌شود که میزان آن قابل توجه است و تقریباً معادل چند قاشق چای خوری شکر می‌شود.
دسته سوم را آب گاز دار یا Sparkling Water تشکیل می‌دهد که بر خلاف موارد گاز آن طبیعی است. در واقع منشأ این گاز مربوط به محیط طبیعی (محل برداشت آب) است. این آب معمولاً به دلیل طعم خاصی دارد ولی حاوی نمک سدیم یا شیرین کننده نیست. از آن جا که این آب گاز دار معمولاً از چشمه‌ها و … تهیه می‌شود، حاوی مواد معدنی مختلف است. همین مسئله باعث طعم متفاوت محصولات شرکت‌های مختلف در سراسر جهان شده است. سوال مهم این است که آیا این آب گاز دار برای بدن مفید است یا مضر؟
از نظر سلامت، آب گاز دار سالم‌تر از نوشابه‌های رایج است. دست کم این نوع آب شکر بسیار کمتری نسبت به نوشابه معمولی، چای شیرین یا حتی لیموناد (شربت آب لیمو) دارد. در تحقیقات انجام شده مشخص شده است که نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو و بیماری‌های قلبی مرتبط هستند. مهم‌تر آن که باید توجه داشت که حتی نوشابه‌های رژیمی هم از این قاعده مستثنا نیستند. بنابراین مزیت اول آب گاز دار نسبت به بیشتر نوشیدنی‌های گازدار دیگر، عدم وجود شیرین کننده در آن است و کسانی که به نوشیدنی‌ها علاقه زیادی دارند می‌توانند این نوشیدنی را جایگزین نوشیدنی‌های مضر کنند.
آب گاز دار همچنین به‌خوبی وظیفه خود که تأمین آب بدن است را هم انجام می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد آب گاز دار به‌اندازه آب معمولی می‌تواند برای بدن مفید باشد. این نتیجه معقول به نظر می‌رسد، چرا که تقریباً تمام آب گاز دار را آب معمولی تشکیل داده است که باکمی دی اکسید کربن و مواد طعم دهنده مخلوط گشته است. البته این به معنی سالم و بی‌ضرر بودن کامل این نوع آب نیست. تحقیقات قبلی انجام شده در مورد اثر دی اکسید کربن موجود در نوشیدنی‌های گاز دار نشان می‌دهد این ترکیب برای بافت استخوان‌ها مضر است چرا که باعث استخراج کلسیم از بدن از طریق ادرار می‌شود. هر چند نتیجه برخی تحقیقات این اثر را تنها محدود به نوشیدن‌های کافئین دار می‌دانند و از آن جا که بیشتر آب‌های گاز دار کافئین در خود ندارند، می‌توان از این نظر آن را غیر مضر در نظر گرفت.
مسئله مهم‌تر در مورد آب‌های گاز دار، آسیب احتمالی است که این نوشیدنی به دندان‌ها وارد می‌کند. گاز موجود در این نوشیدنی باعث افزایش اسیدیته می‌شود. خاصیتی اسیدی بالاتر آب گاز دار می‌تواند به مرور زمان لایه مینای دندان که مهم‌ترین لایه محافظ است، را از بین ببرد. به‌طور کلی نوشیدنی‌هایی با pH پایین‌تر از 4 برای دندان‌ها مضر در نظر گرفته می‌شوند. این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد آب گاز دار معمولاً pH در حدود 2.74 تا 3.34 دارد، یعنی همان سطح اسیدیته آب پرتقال و کمی کمتر از نوشابه معمولی. وجود دی اکسید کربن در آب به‌طور کلی باعث افزایش اسیدیته یا کاهش pH می‌شود و از آن جا که دی اکسید کربن جزو لاینفک نوشیدنی‌های گازدار است، تمام این نوشیدنی‌ها از این لحاظ مشابه بوده و همگی برای دندان‌ها مضر هستند.
با تمام این احوال به نظر می‌رسد آب گاز دار جایگزین خوبی برای نوشابه باشد، هر چند به هیچ وجه نمی‌توان آن را جایگزین قابل قبولی برای آب در نظر گرفت. بهترین روش مصرف آب گاز دار مصرف آن به همراه غذا یا نوشیدن آب معمولی پس از آن است تا اثر اسیدی آن بر دندان‌ها از بین رود. به خصوص کسانی که مشکل ضیف شدن روکش مینای دندان یا خرابی دندان دارند بهتر است در خصوص استفاده از نوشیدنی‌های گازدار بیشتر مراقبت باشد. توصیه می‌شود این موارد با یک دندان‌پزشک در میان گذاشته شده و خطرات احتمالی آن تخمین زده شود.
در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که آب گاز دار به‌جز اندک مواد معدنی موجود در آن که در بیشتر سبزیجات و میوه‌ها هم یافت می‌شود، مزیت قابل توجهی نسبت به آب معمولی ندارد. بنابراین اگر صرفا باانگیزه دریافت مواد معدنی و استفاده از خاصیت آن قصد استفاده از آب گاز دار را دارید، می‌توانید در هزینه‌های خود صرفه جویی کرده و به‌جای آن همان آب معمولی را مصرف کنید.
دیدگاه‌ها